Ջրածին

30.04.2017tamara587 Оставьте комментарий

Ջրածինը (H) պարբերական համակարգի առաջին տարրն է։ Այն տիեզերքում ամենատարածված տարրն է։ Երկրի վրա այն գտնվում է հիմնականում միացությունների ձևով։ Ջրածինը միացություններում միավալենտ է։Ջրածնի ատոմը կազմված է մեկ պրոտոն ունեցող միջուկից և մեկ էլեկտրոնից։ Հանդես է գալիս H₂ պարզ նյութի ձևով։ Ջրածինը հայտնաբերվել է 16-րդ դարի կեսերին Պարացելսի կողմից,ջուրը ջրածնի և թթվածնի քիմիական միացությունն է և նրան անվանեց «հիդրոգենիում», որը նշանակում է ջուր ծնող։

Ջրածնից փոքր իոնացման պոտենցիալներով մետաղների և թթուների փոխազդեցությունից (բացի HNO₃ և խիտ H₂SO₄-ից).

{\mathsf {Zn+2HCl\ \rightleftarrows {}\ ZnCl_{2}+H_{2}}}

{\mathsf {Fe+H_{2}SO_{4}\ \rightleftarrows {}\ FeSO_{4}+H_{2}}}

Ալկալիական և հողալկալիական մետաղների ու ջրի փոխազդեցությունից.

{\mathsf {Na+2H_{2}O\ \rightleftarrows {}\ 2NaOH+H_{2}}}

{\mathsf {Ca+2H_{2}O\ \rightleftarrows {}\ Ca(OH)_{2}+H_{2}}}

Որոշ մետաղների կամ ոչ մետաղների և ալկալու ջրային լուծույթի փոխազդեցությունից.

{\mathsf {2Al+2NaOH+6H_{2}O\rightarrow 2Na[Al(OH)_{4}]+3H_{2}\uparrow }}

{\mathsf {Zn+2KOH+2H_{2}O\rightarrow K_{2}[Zn(OH)_{4}]+H_{2}\uparrow }}

{\mathsf {Si+2NaOH+H_{2}O\rightarrow Na_{2}SiO_{3}+2H_{2}}}

Մետաղների հիդրիդների և ջրի կամ թթուների փոխազդեցությունից.

{\mathsf {NaH+H_{2}O\rightarrow NaOH+H_{2}\uparrow }}

{\mathsf {CaH_{2}+2HCl\rightarrow CaCl_{2}+2H_{2}\uparrow }}

Ալկալիների, թթուների և որոշ աղերի ջրային լուծույթների էլեկտրոլիզով.

~\mathrm{ 2NaCl+2H_2O\xrightarrow{electroliz^\circ }\ 2NaOH + Cl_2\uparrow +H_2\uparrow}

~\mathrm{2H_2O\xrightarrow{NaOH^\circ }\ 2H_2 +O_2\uparrow}

Շիկացած ածխի և ջրային գոլորշու փոխազդեցությունից (1000°С).

{\mathsf {C+H_{2}O\rightarrow CO+H_{2}\uparrow }}

Երկաթագոլորշային եղանակով՝ շիկացած երկաթի և ջրային գոլորշու փոխազդեցությունից.

{\mathsf {3Fe+4H_{2}O\rightarrow Fe_{3}O_{4}+4H_{2}\uparrow }}

Մեթանի կոնվերսիայով (փոխարկմամբ) (900°С).

{\mathsf {CH_{4}+H_{2}O\rightarrow CO+3H_{2}\uparrow }}

կամ

{\mathsf {CH_{4}+2H_{2}O\rightarrow CO_{2}+4H_{2}\uparrow }}

1. Ջրածինն անգույն, անհոտ, անհամ գազ է: Ամենատարածված քիմիական տարրն է Տիեզերքում. կազմում է աստղերի և Արեգակի զանգվածի մոտ կեսը, Արեգակի մթնոլորտի 84 %-ը, միջաստղային միջավայրի և միգամածությունների հիմնական մասը: Աստղերի ընդերքում ջրածնի ատոմների միջուկները վերածվում են հելիումի ատոմների միջուկների (ջերմամիջուկային սինթեզ), և անջատվում է մեծ քանակությամբ էներգիա: Ջրածնի պարունակությունը երկրակեղևում 0,15 % է, ընդհանուր պարունակությունը Երկրի վրա՝ 1 %:
2. Ջրածինը Երկրի վրա ազատ վիճակում հանդիպում է հազվադեպ՝ որոշ հրաբխային և այլ բնական գազերում, օդում՝ 10-4%: Մթնոլորտի վերին շերտերում ջրածնի պարունակությունը շատ ավելի մեծ է, մերձերկրյա տարածությունում առաջացնում է Երկրի պրոտոնային ճառագայթումային գոտին: Ջրածինը մտնում է ամենատարածված նյութի՝ ջրի (11,19% ըստ զանգվածի), ինչպես նաև քարածխի, նավթի, բնական գազերի, կենդանական ու բուսական օրգանիզմների բաղադրության մեջ:
3.  Մեծ քանակությամբ ջրածին կիրառվում է ամոնիակ, HCl սինթեզելու համար, հեղուկ ճարպերի հիդրոգենացման համար:Որպես թեթև գազ հելիումի հետ լցնում էին օդապարիկները:Ջրածինը օգտագործում են բարձր ջերմաստիճան ստանալու համար (3000-4000°С):Սակայն ջրածնի ամենալուրջ խնդիրը՝ միջուկային այս ռեակցիան է 21H+31H=42He+n+17,6 կՋ Այս ռեակցիան ընթանում է 10 մլն աստիճանում,եթե հնարավոր լիներ կառավարել այս ռեակցիան,մարդկությունը կլուծեր էներգիայի պրոբլեմը: Կարևոր է նաև պինդ վիճակում ջրածնի ստացումը (մետաղական ջրածին),որը օժտված է գերհաղորդականությամբ:
4. .Լույսի կամ ջերմության ազդեցությամբ H2 միանում է հալոգենների և այլ ոչ մետաղների հետ: H2 + Cl2 ⇌ 2HCl↑ H2+S=H2S H2+N2=2NH3 (400-500°С,p,Fe) .Ջրածինը միանում է թթվածնի հետ՝ հսկայական քանակի էներգիայի անջատմամբ (ջրածնաթթվածնային բոցի ջերմաստիճանը հասնում է 3000°С: H2+O2=2H2O+Q այս գազերի 2:1 հարաբերությունը կոչվում է շառաչող գազ,քանի որ ավարտվում է պայթյունով: .Ջրածինը ուժեղ վերականգնիչ է,այն վերականգնում է շատ մետաղներ իրենց օքսիդներից. PbO+H2=Pb+H2O CuO+H2=Cu+H2O MoO3+3H2=Mo+3H2 փոխազդում է նաև որոշ ոչ մետաղների օքսիդների հետ,ստացվում է ոչ մետաղ. 2NO2+4H2=N2+4H2O .Մետաղների հետ ջրածինը առաջացնում է հիդրիդներ,որոնք պինդ նյութեր են և կարծես ջրածնի շտեմարան լինեն,որովհետև ջրի հետ՝ տալիս են ջրածին,որը հնարավոր է ապագայում օգտագործել որպես վառելիք՝ բենզինի փոխարեն: H2+2Na=2NaH Ca+H2=CaH2 .Օրգանական քիմիական ռեակցիաներում ջրածինը օգտագործում են հիդրացնելու համար: H2C=CH2+H2→C2H6
5.  Ատոմական համարը՝ 1, ատոմական զանգվածը՝ 1.008։ Ամենաթեթև տարրն է պարբերական համակարգում։ Երկրի կեղևի ամբողջ զանգվածի, ներառյալ ջուրը և օդը ջրածնին բաժին է ընկնում ընդամենը 1%։ Ջրածինը 14 անգամ թեթև է օդից։ Ջրածինը հայտնաբերվել է XVI դարի կեսերին Պարացելսի կողմից, որը ստացել է երկաթի վրա ծծմբական թթու ազդելով։ 1766 . Կավենդիշը հաստատել է նրա հատկությունները և ցույց թ է տվել նրա տարբերությունը մյուս գազերից և անվանել է «այրվող օդ»։ Լավուազիեն 1783թ. առաջին անգամ ջրածին ստացավ ջրից և ապացուցեց, որ ջուրը ջրածնի և թթվածնի քիմիական միացությունն է և նրան անվանեց «հիդրոգենիում», որը նշանակում է ջուր ծնող։ Ջրածինը երկրի վրա հանդես է գալիս միացություններում՝ ջրում, նավթում, կենդանի հյուսվածքներում, իսկ ազատ վիճակում՝ շատ չնչին քանակներով մթնոլորտի վերին շերտերում։ Ջրածին անջատվում է նաև հրաբխային ժայթքումների ժամանակ։ Սպեկտրոսկոպի օգնությամբ ջրածին հայտնաբերվել է արեգակի և աստղերի վրա։ Տիեզերքի նյութը ժամանակակից պատկերացումներով կազմված է 30-50%-ի չափով ազատ ջրածնից, որի ատոմը հանդիսանում է տիեզերքի կառուցման հիմնական աղյուսիկը։ Բացի ջրածնից՝ 1 ատոմական զանգվածով, հայտնի են նաև 2 և 3 ատոմական զանգվածներով ջրածիններ՝ ծանր ջրածիններ՝ դեյտերիում (D) և տրիտիում (T), որոնք թթվածնի հետ առաջացնում են ծանր ջուր՝ (M=2Օ)։
6.  Թթուները քիմիական նյութեր են, որոնց մոլեկուլները բաղկացած են մետաղների ատոմներով տեղակալվելու ընդունակ ջրածնի մեկ կամ մի քանի ատոմներից և թթվային մնացորդից: Թթուները ջրում առաջացնում են H+ իոններ: Այդ իոնների առկայությամբ էլ պայմանավորված են թթուների ջրային լուծույթների հատկությունները՝ թթու համը, քիմիական ինդիկատորների գույնը փոխելու ունակությունը և այլն: Ըստ մոլեկուլից պոկվող պրոտոնների թվի՝ թթուները լինում են միահիմն (HCl, HNO3, CH3COOH), երկհիմն (H2SO4, H2CO3), եռհիմն (H3PO4): Որքան մեծ է թթվի իոնների տրոհման` դիսոցման աստիճանը, այնքան այն ավելի ուժեղ է: Ըստ բաղադրության` թթուները լինում են թթվածնավոր (HNO3, H2SO4, H2CO3, H3PO4և այլն) և անթթվածին (HCl, HBr, HF, H2S և այլն):

Քիմիական ռեակցիաների տեսակները

20.03.2017tamara587 Оставьте комментарий

Քիմիական ռեակցիաները բաժանվում են չորս տեսակների.

Միացման
Քայքայման
Տեղակալման
Փոխանակման

Միացման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնց գործընթացը ավարտելուց հետո մի քանի նյութից ստացվում է մեկ բարդ նյութ:

Մագնեզիումի այրում (լուսարձակում)- Միացման ռեակցիա

Քայքայման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնց գործընթացը ավարտելուց հետո մեկ բարդ նյութից ստացվում է մի քանի նյութ:

Ամոնիումի բիքրոմատի (հրաբուխ)- Քայքայման ռեակցիա

Նյութեր

20.03.2017tamara587 Оставьте комментарий

Նյութը որոշակի ծավալ զբաղցնող ատոմների համախումբ է՝ խիստ որոշակի կառուցվածքով, բաղադրությամբ, հատկություներով և զանգվածով օժտված: Նյութերը լինում են պարզ և բարդ:

Պարզ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են մեկ տարրի ատոմներից: Պարզ նյութերն են՝ մետաղները և ոչ մետաղները:

Մետաղները բացի սնդիկից պինդ են, պլաստիկ են, ունեն մետաղական փայլ, ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն: Վերջին շերտում ունեն չորսից քիչ էլեկտրոններ, որոնք կորցնելով առաջացնում են դրական իոններ:

Ոչ մետաղները, եթե պինդ են՝ փխրուն են, մեծ մասամբ հեղուկ կամ գազային նյութեր են, չունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն: Վերջին շերտում ունեն չորսից շատ էլեկտրոներ, պակաս էլեկտրոները վերցնելուց առաջացնում են բացասական իոններ:

Բարդ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու և ավելի տարրի ատոմներից: Բարդ նյութերն են՝ օքսիդները, թթուները, հիմքերը և աղերը:

Այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է, կոչվում են օքսիդներ: Օրինակ՝ BaO:

Այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը ջրածինն է, կոչվում են թթուներ: Օրինակ՝ HCl:

Այն նյութերը, որոնք կազմված են 2-ից ավելի տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է, մյուսը ջրածինը, կոչվում են հիմքեր: Օրինակ՝ NaOH:

Այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը ոչ թթվածինն է, ոչ ջրածինն է, կոչվում են աղեր: Օրինակ՝ NaCl:

Ռեակցիաներ,Նյութերի դասակարգում

06.02.2017tamara587 Оставьте комментарий

Հետևյալ նյութերը տեղադրեք աղյուսակի մեջ և անվանեք՝

SO₂, Na₂SO₄, HCl, AlCl₃, Ba(OH)₂, Zn(NO₃)₂, P₂O₅, H₃PO₄, Na₂O, CaCO₃, Fe(OH)_3,MgO, FePO_4:

Օքսիդ	Թթու	Հիմք	Աղ
SO_2-Ծծումբի (օքսիդ)	HCl- աՂաթթու	Ba(OH)₂— Բարիումի հիդրօքսիդ	Na₂SO_4-Նատրիումի սուլֆատ
P₂O_5-Ֆոսֆոր	H₃PO₄-Ֆոսֆորական թթու	Fe(OH)_3-Երկաթի հիդրօքսիդ	AlCl_3-Ալյումինի քլորիդ
Na₂O-Նատրիում			Zn(NO₃)_2-Ցինկի նիտրատ
MgO-Մագնեզիում			CaCO_3-Կալիումի կարբոնատ
			FePO_4-Երկաթի ֆոսֆատ

Ծխախոտի ազդեցությունն առողջության վրա

19.12.201619.12.2016tamara587 Оставьте комментарий

Ծխախոտի ազդեցությունը առողջության վրա, հիմնականում պայմանավորված է ծխախոտի մեջ մարդու օրգանիզմի համար վնասակար ազդեցություն ունեցող նիկոտինի պարունակությամբ, որը ծխախոտ օգտագործողի մոտ նաև առաջացնում է հոգեբանական, հետագայում նաև կենսաբանական կախվածություն։ Աշխարհում ամեն տարի ավելի մեծ թվով մարդիկ են մահանում ծխախոտի օգտագործման հետևանքներով և սպասվում է որ ապագայում այդ մարդկանց թիվը էլ ավելի կմեծանա։ Համաճարակաբանական ուսումնասիրությունը հիմնականում կենտրոնացել է թութունի ծխելու վրա, որն ուսումնասիրվել է ավելի քան սպառման որևէ այլ ձև։ Ըստ Առողջապահության միջազգային կազմակերպության գնահատման, 2004 թվականինն թութունը 5.4 միլիոն մահվան, իսկ 20-րդ դարում 100 միլիոն մահվան պատճառ է դարձել։ Նաև, ըստ ԱՄՆ-ի Հիվանդությունների հսկման և կանխման կենտրոնի, թութունի օգտագործումը «մարդու առողջությամ միակ ամենակարևոր կանխելի ռիսկն է զարգացած երկրներում և վաղաժամ մահվան կարևոր պատճառներից աշխարհում։» Ծուխը պարունակում է քանի քաղցկեղածին պիրոլիտ արտադրանքներ, որոնք միանում են ԴՆԹ-ին և շատ ծագումնաբանական մուտացիաների պատճառ դառնում։ Ավելի քան 19 ճանաչված քաղցկեղածին գոյություն ունեն ծխախոտի ծուխի մեջ։ Թութունը նաև պարունակում է նիկոտին, որը հույժ կախվածություն առաջացնող փսիխոակտիվ քիմիական նյութ է։ Թութուն ծխելիս նիկոտինը ֆիզիկական և հոգեբանական կախվածություն է առաջացնում։ Թութունի օգտագործումը հղի ծխողների միջև վիժման նշանակալի գործոն է, ինչպես նաև պտղի համար այլ առողջական սպառնալիքների պատճառ կարող է դառնալ, ինչպիսին են վաղաժամ ծնունդը և ծնունդի ժամանակ ցածր կշռի, և Մանկան հանկարծակի մահվան համախտանիշի ռիսկը 1.4-ից 3 անգամ ավելացնում է։ Նորա Картинки по запросу cigarette ծնունդ առնետներում կատարած հետազոտությունների արդյունքը ցույց է տալիս, որ արգանդում ծխախոտի ծուխի հետ շփվելը պակսեցնում է պտղի ուղեղի ունակությունը՝ ճանաչելու (թերթթվածնային պայմանները, այդպիսով բարձրացնելով պատահական շնչահեղձության ռիսկը։ Սեռական անկարողության երևույթը մոտավորապես 85 տոկոս ավելի բարձր է արական սեռի ծխողների մոտ համեմատ ոչ ծխողներին, և էրեկտիլ խանգարումէրեկտիլ խանգարման ստեղնային պատճառներից է։

Կեղտոտ աղի մաքրում

24.11.201624.11.2016tamara587 Оставьте комментарий

Քիմիա. կեղտոտ աղի մաքրում

Սարքավորումներ` Լաբորատոր կալան, սպիրտայրոց, բաժակ, ձագար, ֆիլտրի թուղթ, ապակե ձող, կոլբ, ճենապակյա թաս

Ազդանյութեր`կերակրի աղ, ջուր

Բաժակում լցրեցինք աղտոտված կերակրի աղը և վրան ավելացրեցինք ջուրը, խառնեցինք ապակե ձողի միջոցով: Ինչպիսի՞ խառնուրդ ստացաք: Ստացված պղտոր հեղուկը ֆիլտրեցինք: Չլուծվող մանր մասնիկները հեղուկից բաժանելու նպատակով օգտագործում ենք չսոսնձված ծակոտեն թուղթ, որից պատրաստում ենք ֆիլտր:

Աղի պղտոր լուծույթը ֆիլտրի վրա լցրեցինք ապակե ձողի վրայով, որի ներքին ծայրն ուղղեցինք դեպի ձագարի պատը, հեղուկի շիթը պետք է ուղղվի ձագարի պատին: Ինչպիսի՞ խառնուրդ է ստացված ֆիլտրատը:

Ստացված Ֆիլտրատը լցրեցինք գոլորշացման ճենապակե թասի մեջ, որը տեղադրեցինք կալանի օղի վրա: Օղի տակ տեղավորեցինք ու վառեցինք սպիրտայրոցը յնպես, որ բոցի արտաքին մասը թասի հատակին հպվի, և լուծույթը տաքացրեցինք: Հեղուկ մերթ ընդ մերթ խառնեցինք ապակե ձողով, որ չցայտի: Երբ թասի մեջ լուծույթը թանձրանա, տաքացումը դադարեցրեցինք ու թողեցինք այնքան, մինչև հեղուկն ամբողջությամբ շոգեհանվի, և առաջացած աղի բյուրեղները լրիվ չորանան:

Ստացված աղը համեմատեք այն աղի խառնուրդի հետ, որը ձեզ տրամադրված էր սկզբում:

Նյութ

24.11.201624.11.2016tamara587 Оставьте комментарий

Նյութը որոշակի ծավալ զբաղցնող ատոմների համախումբ է՝ խիստ որոշակի կառուցվածքով, բաղադրությամբ, հատկություներով և զանգվածով օժտված: Նյութերը լինում են պարզ և բարդ:

Պարզ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են մեկ տարրի ատոմներից: Պարզ նյութերն են՝ մետաղները և ոչ մետաղները:

Բարդ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու և ավելի տարրի ատոմներից: Բարդ նյութերն են՝ օքսիդները, թթուները, հիմքերը և աղերը:

Մետաղները բացի սնդիկից պինդ են, պլաստիկ են, ունեն մետաղական փայլ, ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն: Վերջին շերտում ունեն չորսից քիչ էլեկտրոններ, որոնք կորցնելով առաջացնում են դրական իոններ:

Ոչ մետաղները, եթե պինդ են՝ փխրուն են, մեծ մասամբ հեղուկ կամ գազային նյութեր են, չունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականություն: Վերջին շերտում ունեն չորսից շատ էլեկտրոներ, պակաս էլեկտրոները վերցնելուց առաջացնում են բացասական իոններ: